Czy socjologia powinna zazdrościć ekonomii?Po co żyjemy i jak to zmierzyć? Kongres Socjologiczny Kraków, 11 września 2010

1. Czy socjologia powinna
zazdrościć ekonomii?
Po co żyjemy i jak to zmierzyć?
Kongres Socjologiczny
Kraków, 11 września 2010
dr hab. prof. SGH Krzysztof Rybiński
Szkoła Główna Handlowa i SANNAO
Email: rybinski@rybinski.eu
Blog: www.rybinski.eu

2. Czym naprawdę zajmują się ekonomiści?
Astrologia -> Astronomia, Znachorstwo -> Medycyna, Alchemia -> Chemia
Ekonomia -> ???
Rybinski.eu 2

3. Zróbmy małą sondę
Rybinski.eu 3

4. Co jest celem życia Polaka?
1. Maksymalizacja funkcji użyteczności
2. Dorobić się (samochód, dom, co roku
wakacje w ciepłych krajach)
3. Być zadowolonym z życia
4. Wychować dzieci na dobrych ludzi
5. Mieć więcej niż sąsiad (zawiść, wyścig)
6. Coś innego (co?)
Rybinski.eu 4

5. Jak zmierzyć stopień realizacji celu?
1. Lagrangian
2. PKB PPP per capita
3. Ranking szczęśliwości (Dania), ranking
rozwoju człowieka (Islandia)
4. Miary dotyczące dzieci i młodego
pokolenia
5. Gini (???)
6. ???
Rybinski.eu 5

6. Co jest celem narodu – Polski
(jako zbioru jednostek)?
1. Agregacja indywidualnych celów
2. Wzrost PKB %r/r
3. Przeżywanie wielkich sukcesów (wojna, sport,
kultura, globalny sukces gospodarczy – Nokia)
4. Dobra demografia (przetrwanie)
5. Dogonić Niemcy (albo średnią UE)
6. Zrównoważony rozwój (nowomowa, politycznie
poprawny cel)
Rybinski.eu 6

7. Zielona wyspa, sukces?
Rybinski.eu 7

8. Co jest celem narodu – Polski
(jako zbioru jednostek)?
1. Agregacja indywidualnych celów
2. Wzrost PKB %r/r
3. Przeżywanie wielkich sukcesów (wojna, sport,
kultura, globalny sukces gospodarczy – Nokia)
4. Dobra demografia (przetrwanie)
5. Dogonić Niemcy (albo średnią UE)
6. Zrównoważony rozwój (nowomowa, politycznie
poprawny cel)
Rybinski.eu 8

9. Jeszcze nigdy w historii …
• Zmiany nie były tak szybkie i tak dramatyczne
(rewolucja przemysłowa to pikuś)
• Klimat, Demografia, Architektura świata
Rybinski.eu 9

10. Co Państwo wybiorą?
Przejazd samochodem odległości 20-40 km
10-20 godzin działania klimatyzacji w domu
Kupno dwóch koszulek (ale do sklepu idziemy
na piechotę)
Dwa posiłki dziennie (300g mięsa, 200g frytek
i woda z kranu)
Rybinski.eu

11. Rewolucja klimatyczna trzy razy
szybsza od przemysłowej
Rybinski.eu
Źródło: MGI „The carbon productivity challenge: Curbing climate change and sustaining economic growth”, czeriwec 2008.

12. Żyjemy w wielkim kłamstwie
►Nawet gdyby w 2030 r. Stany Zjednoczone i Unia Europejska zredukowały
emisję CO2 do zera, to nie zrekompensowałoby to wzrostu emisji CO 2 w
pozostałych częściach świata, wynikającego głównie ze wzrostu
wykorzystania węgla.
Emisja CO2 (w mld ton)
40
Unia Europejska
USA
30
Unia Europejska
Reszta świata
USA
20
Reszta świata
10
Chiny + Indie
Chiny + Indie
0
2006 2030
Rybinski.eu
Źródło: World Energy Outlook 2008, Międzynarodowa Agencja Enregii 2008.

13. Jeszcze nigdy w historii …
• Zmiany nie były tak szybkie i tak dramatyczne
(rewolucja przemysłowa to pikuś)
• Klimat, Demografia, Architektura świata
Rybinski.eu 13

14. Jeszcze nigdy nie było tak tłoczno
Ludność Ziemi (mld)
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
1100
1000
1200
1300
1400
1500
1600
1700
1800
1900
2000
100
200
300
400
500
600
700
800
900
0
Rybinski.eu 14

15. Świat w 1 roku n.e. = 100 mln
Rybinski.eu 15

16. Świat w 1800 roku = 100 mln
Rybinski.eu 16

17. Świat w 1950 roku = 100 mln
Rybinski.eu 17

18. Świat w 2000 roku = 100 mln
Rybinski.eu 18

19. Świat w 2050 roku = 100 mln
Rybinski.eu 19

20. W nadchodzących dekadach struktura wiekowa
populacji w Polsce ulegnie drastycznym zmianom,
liczba ludności drastycznie zmaleje.
To dobrze, czy źle?
Struktura wiekowa populacji w Polsce w 2004 i 2050 r.
38.5 mln 32.5 mln
Źródło: Carone G. (red.), The economic impact of ageing populations in the EU25 Member States, European Commission
Economic Paper, nr 236, Grudzień 2005; World Population Prospects, Organizacja Narodów Zjednoczonych, 2009.
Rybinski.eu 20

21. Eksplozja długu publicznego.
Dlaczego ekonomiści tego nie mierzą
Dług publiczny (%PKB)
1000
900
800
700
600
2008
500
2010
400
300 2030
200 2060
100
0
Niemcy Francja Grecja Polska Unia
Europejska
Rybinski.eu Źródło: European Commission Long term debt sustainability report 2009 21

22. Jeszcze nigdy w historii …
• Zmiany nie były tak szybkie i tak dramatyczne
(rewolucja przemysłowa to pikuś)
• Klimat, Demografia, Architektura świata
Rybinski.eu 22

23. Świat widziany przez poziom PKB
Rybinski.eu Źródło: World Bank, World Development Report, 2009 23

24. Świat w XXI wieku
Rybinski.eu 24

25. Facebook – trzeci największy kraj
Rybinski.eu 25
Źródło: The Economist, 5 luty 2010

26. Wielkie „kraje” (społeczeństwa) pojawiają
się i znikają w ciągu kilku lat
• Nowe kraje mają swoje waluty, jest kurs
wymiany z rzeczywistymi walutami
• Jaki jest PKB Facebooka?
• Czy mieszkańcy Facebooka są szczęśliwi?
• Czy lokalne społeczności w Facebooku
funkcjonują lepiej niż w realu?
Rybinski.eu 26

27. Ekonomia …
• Nie nadąża za zmianami: brak
podstawowych danych globalnych, brak
danych o relacjach – ilość, jakość; za to
liczymy krowy i świnie
• Daje sprzeczne rekomendacje działań
(Trichet vs. Bernanke)
• Załamanie starych teorii, brak nowych
(upadek konsensusu waszyngtońskiego)
Rybinski.eu 27

28. Ekonomia, nie ma czego zazdrościć
• Złe cele
• Złe miary
• Brak właściwych danych
• Upadek starych i brak nowych teorii
• Czas się przekwalifikować?
Rybinski.eu 28